Jednorazowe naczynia i sztućce a zmiany przepisów prawnych

Ekolodzy biją na alarm, z przeprowadzonych ekspertyz dla Unii Europejskiej wynika, że 80–85% wszystkich odpadów morskich stanowią produkty z tworzyw sztucznych. Badania wskazują jednoznacznie, że pozostałości tworzyw sztucznych można znaleźć w układach pokarmowych przede wszystkim żółwi morskich, wielorybów i ptaków, a także niektórych gatunków ryb czy skorupiaków, przez co stają się integralną częścią łańcucha pokarmowego, a ostatecznie są konsumowane przez ludzi. 

Poza szkodliwym oddziaływaniem na środowisko i potencjalnie na zdrowie ludzi odpady morskie z tworzyw sztucznych mają negatywny wpływ na turystykę morską, rybołówstwo oraz żeglugę. Zakaz obrotu jednorazowymi przedmiotami codziennego użytku stanowi wstęp do globalnej walki z zanieczyszczeniem mórz i oceanów. Tworzywa sztuczne umożliwiają wszechstronne zastosowanie, ale należy je wykorzystywać w sposób odpowiedzialny. Jednocześnie plastikowe produkty jednorazowego zastosowania nie stanowią inteligentnego wyboru ani pod względem ekonomicznym, ani środowiskowym.

Zakaz sprzedaży wyrobów jednorazowego użytku

27 marca 2019 r. Parlament Europejski zatwierdził zakaz sprzedaży wyrobów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, takich jak: talerze, sztućce, słomki i patyczki do uszu. Wstępne porozumienie zawarte między PE i Radą w sprawie projektu dyrektywy UE poparło 560 posłów, 35 było przeciw, a 28 wstrzymało się od głosu.

Następujące produkty jednorazowego użytku wykonane z tworzywa sztucznego zostaną do 2021 r. objęte zakazem sprzedaży w UE:

• sztućce (widelce, noże, łyżki i pałeczki);
• talerzyki i inne naczynia;
• słomki do napojów;
• patyczki do uszu;
• rączki do balonów;
• tworzywa sztuczne ulegające oksydegradacji i pojemniki do żywności oraz styropianowe kubeczki. 

Kraje członkowskie będą miały czas do 2029 r. na osiągniecie poziomu 90% recyklingu butelek z tworzyw sztucznych. Nowe butelki będą musiały być wytwarzane przynajmniej w 25% z materiału pochodzącego z recyklingu do 2025 r., a w 30% do 2030 r. Porozumienie rozszerza również stosowanie zasady „zanieczyszczający płaci”. Dotyczy ona w szczególności producentów wyrobów tytoniowych (filtry stosowane w papierosach zawierają octan celulozy, który nie ulega biodegradacji). Producenci sieci rybackich wykonywanych z tworzyw sztucznych będą ponosili koszty zbierania sieci utraconych na morzu.

Informacje o negatywnym wpływie produktu na środowisko naturalne powinna być obowiązkowo umieszczana na etykietach, aby uświadomić użytkownikom negatywne skutki wyrzucania gdzie indziej niż do kosza: niedopałków papierosów z filtrami, kubków z tworzyw sztucznych, nawilżanych chusteczek czy serwetek higienicznych.

Według Komisji Europejskiej ponad 80% odpadów w morzach stanowią tworzywa sztuczne. Produkty objęte nowymi przepisami stanowią 70% wszystkich odpadów morskich. Tworzywa sztuczne gro...