Dlaczego potrzebujesz badania UX?

Sales & Marketing

Dla wielu osób takie porównanie może wydać się przesadzone lub słabo umotywowane, ale w istocie rzeczy jest ono bardzo trafne i oddaje rynkowe, projektowe, biznesowe realia.

Badania User Experience, które pozwalają zdiagnozować problemy z użytecznością, które stanowią podstawę do projektowania doświadczeń użytkowników końcowych stron internetowych są dziś wręcz koniecznością. Czy warto przeprowadzać badania UX, badanie użyteczności? Czy jest sens zaprzątać sobie głowę użytecznością strony? Te pytania coraz częściej są postrzegane jako pytanie retoryczne.

POLECAMY

Strony internetowe, aplikacje mobilne, aplikacje webowe, które nie są tworzone w oparciu o dane, wyniki badań, testy są równie efektywne, nieskuteczne w rynkowej rywalizacji jak nieskuteczne jest wystawianie konia w wyścigu motocyklowym.

Liderzy rynkowi (nie tylko stricte związane ze świadczeniem usług digitalnych, czy oferujący produkty cyfrowe) już dość dawno odkryli, że stawiając na projektowanie doświadczeń użytkowników końcowych w oparciu o cykliczne, regularne badania User Experience są w stanie oferować produkty cyfrowe o wiele lepiej dostosowane do oczekiwań, potrzeb, doświadczeń, przyzwyczajeń.

A dziś, w warunkach szalonej konkurencji to jak produkt działa jest o wiele bardziej istotne od tego jak wygląda, a nawet od tego ile kosztuje. Głównym czynnikiem wpływającym decyzję zakupową jest właśnie poczucie satysfakcji, że korzysta się z produktu wygodnego, dopasowanego, intuicyjnego, prostego, spełniającego pokładane w nim nadzieje.

Badania UX - co to?

Badania UX, testy UX, testy użyteczności stron internetowych to nic innego jak zbiór metod, technik, narzędzi, procedur służących do diagnozowania problemów z użytecznością, pozwalających dogłębnie poznać potrzeby, reakcje, zachowania, sposoby użycia, emocje, nastawienia, problemy użytkowników końcowych stron internetowych.

Główny problem, jaki badania User Experience są w stanie w dużym stopniu rozwiązać to niepewność oraz przypuszczenia na niej budowane. Projektanci UX (UX Designerzy), web developerzy, programiści bez wsparcia zespołu badawczego UX są skazani na zgadywanie.

Poruszają się w swoich pracach, wyborach projektowych jak niewidomi. Muszą odwoływać się do swoich wyobrażeń, intuicji, zawsze jednak ograniczonych w zakresie i głębi doświadczeń. Częstokroć ulegają - świadomie, nieświadomie - swoim osobistym preferencjom, uprzedzeniom, gustom, które niekoniecznie muszą pokrywać się z potrzebami użytkowników, dla których projektują stronę internetową, czy aplikację mobilną.

Badania UX pozwalają z większą pewnością, w oparciu o dane, wyniki badań, analizy, porównania odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób zaspokoić potrzeby użytkowników. W jaki sposób zrobić to możliwie najbardziej adekwatnie, trafnie, skutecznie, a jednocześnie opłacalnie z czysto biznesowego punktu widzenia.

Warto przy tym zaznaczyć, że badania nie są remedium na wszelkie problemy biznesowe, nie stanowią gwarancji rynkowego sukcesu - takiej deklaracji żadna doświadczona, kompetentna agencja UX złożyć nie może.

Z pewnością jednak badania UX są w stanie do tego sukcesu organizację przybliżyć, są w stanie wydatnie pomóc w konkurowaniu. Przede wszystkim jednak pozwalają projektować, optymalizować strony internetowe w oparciu o argumentację racjonalną, wynikającą z akademickich rygorów poprawności metodologicznej. Są zatem o wiele bardziej przekonujące oraz wartościowe.

Badania UX pozwalają lepiej poznać grupę docelową, określić wszystkie potrzeby, zweryfikować hipotezy, przetestować rozwiązania oraz wybrać najskuteczniejsze.

Ponadto, badania UX częstokroć mogą wpłynąć na samą wizję produkt, w szczególności, jeśli są prowadzone na bardzo wczesnym etapie prac projektowych. Badania pozwalają także odkrywać nowe, nieuświadamiane dotąd potrzeby lub poszerzyć wiedzę o użytkowniku końcowym, jego reakcjach i oczekiwaniach, lękach, bólach.

Badania UX - rodzaje

W najbardziej ogólnym sensie przeprowadzić badania UX można na dowolnym etapie powstawania produktu cyfrowego, na dowolnym etapie projektu strony www.

Generalnie można je podzielić na badania jakościowe oraz ilościowe (przy czym badania UX nie należą do dziedziny badań marketingowych). Te pierwsze pozwalają uzyskać odpowiedź na pytania - co? gdzie? jak? dlaczego? Natomiast te drugie służą do znajdowania odpowiedzi na pytanie: jak często?

Badania ilościowe są znacznie bardziej obiektywne niż metody jakościowe, ale sednem, najważniejszym atutem tych drugich jest o wiele większa głębia i możliwość lepszego zrozumienia przyczyn. Badania ilościowe są także pod względem metodologicznym trochę bardziej rygorystyczne i większy nacisk kładą na statystyczną istotność uzyskanych wyników.

W gronie badań ilościowych najczęściej znajdziemy badania ankietowe, testy A/B, eye-tracking, śledzenie ruchu myszki. W ramach badań jakościowych do najbardziej popularnych metod należy testowanie prototypów, indywidualne wywiady pogłębione (individual in depth interview), grupy fokusowe, sortowanie kart, nagrywanie sesji użytkownika, mapy cieplne oraz wszelkiego rodzaju audyty eksperckie.

Bodaj jednym z najbardziej popularnych audytów eksperckich, który jest bardzo chętnie wykorzystywany w audytach UX, jest analiza użyteczności za pomocą 10 heurystyk Jakoba Nielsena, jednego z guru i pionierów badań User Experience na świecie. Zwykle analizy eksperckie mają na celu znalezienie kluczowych problemów z użytecznością oraz zaoferowanie działań naprawczych, optymalizacyjnych.

Oczywiście, powyższy przegląd jest bardzo pobieżny, w rzeczywistości w ramach badań UX Research używa się kilkudziesięciu metod (także badania kwestionariuszowe), przy czym wymienione powyżej są używane najczęściej.

Warto także zaznaczyć, że żadna pojedyncza metoda badawcza nie daje pełnego i rozstrzygającego wglądu w potrzeby użytkowników, nie jest w stanie samodzielnie odpowiedzieć na pytanie o ilość oraz powody problemów z użytecznością. W procesie projektowania należy badania użyteczności różnicować i ponawiać, tak by dany produkt był zaprojektowany z przekonaniem, że w najlepszy możliwy sposób wzmacnia pozytywne doświadczenie użytkownika.

W praktyce badawczej dobrą praktyką jest korzystanie z wielu metod, dostosowywanie zbioru badań do problemu badawczego i wyciąganie wniosków, podejmowanie decyzji po opracowaniu zbiorczego raportu, który syntetyzuje uzyskane w poszczególnych badaniach wyniki.

Co to jest scenariusz badania UX produktów cyfrowych?

Jeśli myślimy badania UX to jednocześnie myślimy plan badania UX. Badania wymagają odpowiedniego przygotowania. Żadne badanie UX, jeśli ma być przeprowadzone w zgodzie z regułami sztuki badawczej nie może się obyć bez określonego scenariusza, zwanego także z angielska screenerem.

Screener poprawnie skonstruowany powinien przede wszystkim uwzględniać dwie kluczowe kwestie, mianowicie zakres badań oraz sposób ich przeprowadzenia. Innymi słowy, powinien pozwolić odpowiedzieć na pytanie, czego chcemy się dowiedzieć, jaki zakres problemowy chcemy objąć badaniem. Powinien także pozwolić odpowiedzieć na pytanie, od kogo i w jaki sposób chcemy uzyskać odpowiedzi.

Wiedząc co i z kim pozwala na pójście o krok dalej, a więc określenie, jakich respondentów potrzebujemy oraz jakich metod, technik, narzędzi badawczych zamierzamy użyć. Badania UX są procesem zracjonalizowanym, ale jednocześnie pozwalają badaczom na elastyczne konfigurowanie metod badawczych. Każdy etap w ramach badań UX ma swoje znaczenie i jego pominięcie może wpływać na jakość, trafność, wiarygodność, użyteczność wyników badań.

Jakie etapy można wyróżnić w ramach badań UX? Każde badanie rozpoczyna się od fazy przygotowawczej, w której określimy szczegółowo cel naszych badań, dokonamy wyboru narzędzi badawczych, grup celowych, zadań, jakie będą wykonywali respondenci.

Następnie w fazie rekrutacji badanych, jak sama nazwa wskazuje, będzie oddawać się rekrutowaniu badanych. W kolejnej fazie badania przeprowadzane są właściwe badania, które w zależności od metody, ilości respondentów, narzędzi mogą trwać od kilkunastu do kilkudziesięciu minut na każdego respondenta.

Po fazie badań następuje faza analiz i syntez, w której zebrane dane, obserwacje są opracowywane i na ich podstawie formułowane są wnioski, nowe hipotezy, rekomendacje optymalizacyjne, nowe pomysły na dalsze badania. Ostatnią fazą jest faza raportowania, która służy do przekazania wyników interesariuszom.

Co to są testy użyteczności?

Testy użyteczności, testy użyteczności UX są wykorzystywane do poznania w jakim stopniu strona internetowa, aplikacja webowa, aplikacja mobilna spełnia oczekiwania użytkowników końcowych. Samo słowo użyteczność jest definiowane jako możliwość wydajnego i skutecznego oraz satysfakcjonujące osiągania celów na stronie internetowej, czy aplikacji mobilnej.

Warto także pamiętać i nie mylić użyteczności strony internetowej z atrakcyjnością strony internetowej. Użyteczność strony internetowej jest pojęciem o węższym zakresie i najczęściej odnosi się do łatwości, efektywności wykonywania zadań przez użytkownika końcowego. Użyteczność jest o wiele bardziej też obiektywnym atrybutem, łatwiej znaleźć jej wskaźniki.

Atrakcyjność jest kategorią znacznie bardziej subiektywną, jej wskaźniki są trudniejsze do zdefiniowania, a na pewno są one o wiele bardziej dyskusyjne. Atrakcyjność jest reakcją, postawą emocjonalną względem strony internetowej, wyrażającą się poprzez odczuwaną przyjemność, satysfakcję, przywiązanie.

Testy Użyteczności stron internetowych pozwalają zrozumieć motywacje, emocje, zachowania, problemy, przyczyny problemów, jakich doświadczają użytkownicy końcowi. Jeśli z badań ilościowych dowiemy się, że problem się powtarza to wykonując testy użyteczności znajdziemy odpowiedź, dlaczego tak często problem się pojawia.

Dlaczego klienci sklepów internetowych porzucają koszyk? Dlaczego formularz kontaktowy nie konwertuje? To przykładowe pytania, na jakie testy użyteczności pozwalają znaleźć odpowiedź. Wykonując testy użyteczności dowiemy się, co i dlaczego frustruje badanych, czego nie rozumieją, jaka funkcjonalność wydaje im się dziwna, nielogiczna, a jakiej w ogóle nie dostrzegają na stronie internetowej.

Testy Użyteczności pozwalają zdiagnozować, czy użytkownicy rozumieją sposób działania strony internetowej, czy potrafią bezproblemowo nawigować po stronie, czy osiąganie założonych celów, wykonywanie zadań jest dla nich łatwe. Testy Użyteczności pozwalają zbadać efektywność estetyczność, łatwość obsługi, przystępność satysfakcję, zrozumiałość działania strony.

Podsumowując, badania mogą być wykonane na każdym etapie projektu, pozwalają wyeliminować błędy, znaleźć klucz do potrzeb grupy docelowej, użytkowników - przede wszystkim poznać ich potrzeby. Pozwalają uzyskać wiarygodne wyniki, zracjonalizować pracę w zespole projektowym, uczynić zaprojektowany produkt bardziej adekwatnym, testować funkcje, usługi, interfejs, projekt niskim kosztem. Pozwalają zaoferować użytkownikom pozytywne doświadczenia.

Przypisy