Motywowanie pracowników

Na pytanie, co motywuje ludzi, najczęściej pada szybka i najbardziej oczywista z możliwych odpowiedzi – pieniądze. I rzeczywiście trudno polemizować z tym, że jest to jedno z podstawowych narzędzi motywacyjnych. Jest to bowiem czynnik zapewniający bezpieczeństwo funkcjonowania i pozwalający na utrzymanie odpowiedniego poziomu życia – czynnik higieny. Jednak w momencie, kiedy bezpieczeństwo jest już zapewnione i zostaje osiągnięty ten „odpowiedni” poziom życia, wówczas dla większości pracowników czynnik finansowy przestaje być najważniejszym i najskuteczniejszym motywatorem, pozostając jednocześnie czynnikiem, który bardzo łatwo może prowadzić do wzrostu niezadowolenia z pracy. Rodzi się zatem pytanie, jakie inne narzędzia motywacyjne mamy do dyspozycji, skoro pieniądze motywują tylko do pewnego momentu? Poniżej rozpatrzymy metody pozafinansowe, na chwilę pozostając przy – z pozoru oczywistym – czynniku finansowym, a konkretniej jego otoczeniu. Należy bowiem wziąć pod uwagę, że poza samą wysokością świadczenia to sposób, w jaki funkcjonuje system wynagradzania w firmie, może stanowić kluczowy czynnik motywacyjny. 
Może – bo nie zawsze tak się dzieje. Równie często jest czynnikiem demotywującym. Aby tego uniknąć, należy pamiętać o kilku podstawowych kwestiach. 

JASNY SYSTEM MOTYWACYJNY

Jeden z kluczowych elementów stanowi jasność i pełne zrozumienie obowiązującego systemu płac, czyli mechanizmu, na podstawie którego wypłacane są pensje i premie. Jasny system motywacyjny to taki, który:

• Pokazuje, jak wysiłek, który wkładam w codzienną pracę, przełoży się na moje wynagrodzenie. Najlepiej, jeżeli pracownik sam jest w stanie wyliczyć, ile zarobi na koniec miesiąca i jaki wypracował bonus. Zbyt złożone systemy sprawiają, że pracownicy tracą poczucie wpływu na przełożenie swoich codziennych działań na wypłatę. Za tym idzie obniżenie motywacji do działania lub skupienie się na realizacji działań istotnych lub wygodnych z punktu widzenia pracownika, a niekoniecznie z punktu widzenia organizacji.
• Ma dokładnie określone parametry, czyli cele, których osiągnięcie będzie warunkować wypłatę wynagrodzenia czy premii. Cele muszą być jasne dla obu stron, osiągalne, określone w czasie i ambitne, ale przede wszystkim sparametryzowane tak, żeby można było je jednoznacznie rozliczyć w końcu każdego okresu rozliczeniowego. Cele mogą mieć charakter liczbowy/wartościowy lub zadaniowy (czyli co muszę wykonać i do kiedy). Systemy złożone tylko z części stałej albo z części stałej i tzw. premii uznaniowej często nie spełniają swojej funkcji. Wynagradzanie oparte o część stałą niesie ze sobą przekaz: „cokolwiek zrobisz albo czegokolwiek nie zrobisz, zawsze dostaniesz taką samą zapłatę”. Natomiast premia uznaniowa pokazuje, że wszystko zależy nie od naszych obiektywnych osiągnięć, a od humoru przełożonego. Bardzo ważnym elementem układanki związanej z systemem płac jest również sposób omawiania wynagrodzeń. Nasza praktyka pokazuje, że bardzo często moment wynagrodzenia pracownika za miesiąc lub kwartał świadczonej pracy sprowadza się do przelewu dokonanego na konto pracownika. W rezultacie ten i tak nie najsilniejszy motywator, jakim są pieniądze, dodatkowo jeszcze jest nie w pełni wykorzystywany przez organizację. Podsumowanie miesiąca lub kwartału (w zależności od przyjętych zasad premiowania dla stanowiska) to najlepszy moment na omówienie, co w ramach uzgodnionych celów zostało zrealizowane, co nie i jak w związku z tym zostało naliczone wynagrodzenie. Jest to punkt skupiający kilka narzędzi motywacyjnych – tych finansowych i pozafinansowych, np. kwestię omówienia wyników i wniosków związanych ze stopniem realizacji celów, podkreślenia osiągnięć, uznania przełożonego i odniesienia tych aspektów do wysokości osiągniętego wynagrodzenia za omawiany okres. Kombinacja tych czynników pozwala w regularnych odstępach czasu wzmacniać w pracowniku poczucie wpływu na osiągane wyniki i zwiększać motywację do realizacji celów, stawianych przez pracodawcę. Kluczowym elementem jest gwarancja wypłaty według ustalonego systemu. Opóźnienia, zmiany warunków wypłaty wynagrodzenia w trakcie okresu rozliczeniowego, obcinanie premii ze względu na zbyt wysoki poziom wypracowanej premii lub wypłata pełnej premii niezależnie od wskaźników to czynniki silnie demotywujące i podważające system. Wskazują nam jednak kierunek działań motywacyjnych i proste zasady, które pomagają budować motywację.